Foto: Edward Neering – Madrid 30 maart 2012
Door Henk Bruning: Nederlands ondernemer in Madrid
OPINIE | Op initiatief van de PVV debatteerde de Tweede Kamer de afgelopen week over het Europese steunpakket van 30 miljard voor Spanje. Terecht dat de PVV het initiatief voor een debat nam. Niet omdat hun argument klopt dat Nederland ‘zomaar’ veel geld aan Spanje leent, maar omdat het gaat om de versterking van een democratisch Europa.
Spanje kan, zonder vriendjespolitiek en corruptie, rijk zijn
Het argument van de PVV dat de corruptie in Spanje – zeker bij de lokale banken – een groot probleem is, klopt wel. Ik woon nu twee jaar in Madrid en weet inmiddels uit ervaring dat de crisis van Spanje niet alleen een financiële is.
Mijn bedrijf biedt projecten ‘integriteit’ aan voor de publieke sector. Ik probeer er de overheid voor te interesseren. Dat is een hele klus. Het bestuur, zeker in de 17 verschillende autonome provincies, zoals Catalonië en Andalusië, is belabberd georganiseerd. De tekorten zijn gigantisch. Ze zijn veroorzaakt door onder meer grote prestigeprojecten zonder financiële dekking.
Hobby’s
Spanje is een land waar overal de hobby’s van politici zichtbaar zijn: nieuwe vliegvelden, wegen, bedrijventerreinen, hogesnelheidstreinen zijn aangelegd zonder dat daar echt gebruik van wordt gemaakt. Dat is nog niet het enige. De overheidssector is sterk toegenomen zonder dat gekeken is naar de efficiëntie en effectiviteit. Ambtenaren zijn slecht gemotiveerd; in de top van de overheid zijn veel politici geplaatst die van alles verstand hebben behalve van het managen van de dienstverlening aan burgers. De bureaucratie is verstikkend; het juridisch apparaat verstopt.
Het ontbreekt in Spanje vooral aan creatieve ideeën en initiatieven om de enorme werkloosheid (onder jongeren 50 procent) weg te werken. Spanje zit vast. Ook universiteiten en bedrijven kennen een verouderde, weinig efficiënte en vaak niet transparante bedrijfsvoering waarin (alweer) incompetente politici en managers een rol spelen.
Zeker neemt Spanje maatregelen. De nieuwe regering van president Rajoy heeft onder druk van Europa de salarissen met 5 tot 8 procent eenzijdig gekort, werkweken verlengd en de zelfstandigheid van de provincieregeringen ingeperkt. Ook wordt gesneden in de zorg en het onderwijs en gaan de prijzen van het openbaar vervoer omhoog, evenals de btw.
Geen arm land
Spanje is bepaald geen arm land. Er is geld, maar veel geld is ‘zwart’ en niet bereikbaar voor de fiscus. Ondertussen staat de middenklasse onder druk. Veel kleine zaken die het merendeel van de werkgelegenheid verzorgen, sluiten of krimpen. Iedereen houdt de vinger op de knip. Daar dient de echte armoede zich aan.
Europa moet hulp bieden, maar het debat gaat eenzijdig over financiële voorwaarden. Spanje kan in principe een rijk land zijn vanwege de landbouw, het toerisme, de hoge kwaliteit van leven, de potentiële zonne-energie, de infrastructuur en de goede zakelijke relaties met Latijns Amerika. Spanje is echter ook een trots land dat inmenging niet op prijs stelt.
Europa zal Spanje moeten aanzetten te moderniseren. De meeste Spanjaarden willen veranderen. Ze hunkeren naar een transparante democratie zonder de alles overheersende corruptie en vriendjespolitiek. Wanneer wordt Europa de bondgenoot van de modale Spanjaard?
Henk Bruning